طراحی مرکز شهری با تاکید بر سرزندگی و پویایی، از طریق مطالعه ساختار ذهنی شهروندان

فضاهای شهری در گذشته از لحاظ کارکردی و کالبدی غالبا از وضعیت مطلوبی برای زندگی در آن برخوردار بوده اند، اما با گذشت زمان و پیچیده تر شدن مسائل ناشی از تحولات شهری، برخی از انواع بسیار مهم فضاهای شهری در دوره معاصر، فاقد کیفیت های لازم برای زندگی مطلوب شهری هستند.این در حالیست که نیاز به فضای شهری سرزنده و پویا، که زمینه ساز حضور شهروندان و بستری برای حیات جمعی و تعاملات اجتماعی آنها باشد، بیش از پیش احساس می گردد.کمبود این چنین فضاهایی را در مراکز شهرها که قلب تپنده و نمود حیات شهری محسوب می گردند، بهتر می توان مشاهده نمود. مرکز شهری سبزوار که می بایست نمود حیات، سرزندگی و پویایی شهری باشد، به فضاهایی بی روح و بی نشاط بدل گردیده و بدون فراهم آوردن رضایت نسبی و شرایط حضور و ماندگاری شهروندان، آنها را گرفتار ازدحام و اغتشاش فضایی و عملکردی خود نموده است. در این پژوهش با بهره گیری از مدل مکان پایدار و مولفه های تشکیل دهنده آن و از طرفی بررسی مفهوم سرزندگی فضاهای شهری، سعی در ارائه ی اصولی جهت طراحی و بهبود فضاهای شهری در راستای دستیابی به حداکثر سرزندگی، پویایی و نیز تبدیل آنها به بستری برای حیات جمعی و تعاملات اجتماعی شده است. این مهم از طریق هم پوشانی ساختار ذهنی شهروندان با ساختار اصلی شهر و تقویت مرکزیت ثقل این ساختار ، حداکثر پاسخگویی به نیازها، توقعات و انتظارات شهروندان، تقویت فعالیت های اختیاری و اجتماعی و تسهیل فعالیت های اجباری رایج در فضا، تامین آرامش محیطی و در نهایت بهبود شرایط کالبدی به نفع سه مولفه دیگر، امکان پذیر گردید. در فصل نخست، کلیات پژوهش ارائه شده است. در فصل دوم به بررسی مکان و مولفه های تشکیل دهنده مکان، مرکز شهری و ویژگی های آن، سرزندگی و نیز تبیین روش های مداخله در بافت های فرسوده شهری پرداخته شده است. در فصل سوم به بررسی و مطالعه و تحلیل محدوده مرکز شهری در قالب دسته بندی چهارگانه کالبدی، فعالیت ها و رفتارها، عوامل زیست محیطی و نیز ساختار ذهنی شهروندان و انتظارات و توقعات ایشان پرداخته شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی اسناد و طرح ها، مطالعات میدانی و مشاهده غیر مستقیم (پرسشنامه) جمع آوری شده است. در بخش انتهایی با بهره گیری از یافته های پژوهش و مد نظر قرار دادن نتایج حاصل از تحلیل اطلاعات، به تعیین اهداف کلان و ارائه ی راهبرد ها، سیاست ها، ضوابط طراحی و در نهایت گزینه های پیشنهادی و تکمیل طرح پرداخته شده است.